Το εμφιαλωμένο νερό κυκλοφορεί εδώ και πολύ καιρό ως μια ασφαλέστερη εναλλακτική λύση από αυτό που βγαίνει από τη βρύση. Αλλά μια νέα μελέτη από επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και το Πανεπιστήμιο Rutgers δείχνει ότι το εμφιαλωμένο νερό μπορεί να είναι πολύ χειρότερο όταν πρόκειται για τους μικροσκοπικούς πλαστικούς ρύπους που μπορούν να περάσουν στην κυκλοφορία του αίματος.
Για χρόνια οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την παγκόσμια εξάπλωση των μικροπλαστικών, τα οποία σχηματίζονται όταν τα πλαστικά διασπώνται σε όλο και μικρότερα θραύσματα. Τα σωματίδια, τα οποία κυμαίνονται σε μέγεθος από πέντε χιλιοστά έως 1 μικρόμετρο έχουν βρεθεί στην κορυφή του Έβερεστ και στην πυθμένα των βαθύτερων ωκεάνιων τάφρων, με άγνωστες επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου και του οικοσυστήματος. Προηγούμενες μελέτες έχουν βρει ότι ένα λίτρο εμφιαλωμένου νερού μπορεί να περιέχει δεκάδες χιλιάδες αναγνωρίσιμα (τουλάχιστον μέσω μικροσκοπίου) πλαστικά σωματίδια. Αλλά αυτές οι μελέτες σταμάτησαν στο όριο του 1 μικρομέτρου, κυρίως λόγω τεχνολογικών περιορισμών.
Μια πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στις 8 Ιανουαρίου στο περιοδικό «Proceedings of the National Academy of Sciences» , χρησιμοποιεί μια νέα τεχνολογία λέιζερ για να βρει ακόμη μικρότερα θραύσματα, ανιχνεύοντας έτσι από 10 έως και 100 φορές περισσότερα πλαστικά σωματίδια στο εμφιαλωμένο νερό σε σχέση με τις προηγούμενες μελέτες. Χρησιμοποιώντας αυτή τη νέα τεχνολογία, η οποία εφευρέθηκε από τον βιοφυσικό της Κολούμπια και συν-συγγραφέα της μελέτης Wei Min, οι συγγραφείς εντόπισαν κατά μέσο όρο 240.000 πλαστικά θραύσματα ανά λίτρο εμφιαλωμένου νερού.
Περίπου το 90% των σωματιδίων θεωρήθηκαν νανοπλαστικά, τα οποία, όπως υποδηλώνει και το όνομα τους, είναι μικρότερα από 1 μικρόμετρο. Σε αντίθεση με τα μικροπλαστικά, τα νανοπλαστικά είναι ικανά να περάσουν μέσα από το έντερο και τους πνεύμονες στην κυκλοφορία του αίματος. Από εκεί μπορούν να εγκατασταθούν στον καρδιακό μυ και σε άλλα όργανα, να περάσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό στον εγκέφαλο, ακόμη και στα σώματα των αγέννητων βρεφών διασχίζοντας τον πλακούντα.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ένας από τους πιο συνηθισμένους τύπους νανοπλαστικών στις τρεις δημοφιλείς μάρκες εμφιαλωμένου νερού που δοκιμάστηκαν (οι επιστήμονες δεν κατονόμασαν τις μάρκες) ήταν το τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο ή PET, το οποίο είναι το πλαστικό που χρησιμοποιείται πιο συχνά στη βιομηχανία εμφιαλωμένων ποτών. Πιθανότατα τα λεπτά σωματίδια μεταναστεύουν στο νερό όταν το μπουκάλι συμπιέζεται ή όταν το καπάκι βιδώνεται επανειλημμένα. Ένας άλλος κοινός τύπος πλαστικού που βρέθηκε στα δείγματα του εμφιαλωμένου νερού ήταν το νάιλον. Ο συν-συγγραφέας της μελέτης Beizhan Yan, καθηγητής γεωχημείας στο Γήινο Παρατηρητήριο Lamont-Doherty (LDEO) της Κολούμπια, προτείνει ότι τέτοια σωματίδια μπορεί στην πραγματικότητα να προέρχονται από φίλτρα που έχουν σχεδιαστεί για τον καθαρισμό του νερού.
Μέχρι στιγμής, υπάρχει περιορισμένη έρευνα που δείχνει τι ακριβώς κάνουν τα νανοπλαστικά μόλις εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος. Ωστόσο υπάρχουν άφθονα στοιχεία ότι οι χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή πλαστικών είναι επιβλαβείς για την ανθρώπινη υγεία και την αναπαραγωγή των θηλαστικών. Ακόμα κι αν τα ίδια τα νανοπλαστικά δεν είναι επιβλαβή, μπορούν να χρησιμεύσουν ως φορείς για επικίνδυνες χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή πλαστικών, όπως οι διφαινόλες, οι φθαλικές ενώσεις, οι διοξίνες, οι οργανικοί ρύποι και τα βαρέα μέταλλα που είναι επιβλαβή σε υψηλές δόσεις, αυξάνοντας τον κίνδυνο καρκίνου και προκαλώντας προβλήματα σε βασικά όργανα όπως στα νεφρά, το συκώτι, η καρδιά, το αναπαραγωγικό και το νευρικό σύστημα.
Συμπερασματικά λοιπόν, η ανίχνευση τέτοιων ποσοτήτων μικροπλαστικών και νανοπλαστικών στο εμφιαλωμένο νερό προκαλεί πολλές ανησυχίες σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις που μπορούν να επιφέρουν στον ανθρώπινο οργανισμό. Είναι αναγκαίο να γίνουν περαιτέρω μελέτες έτσι ώστε να βρεθεί πώς αυτά μπορούν να επηρεάσουν την ανθρώπινη υγεία.
ΠΗΓΗ: “Rapid single-particle chemical imaging of nanoplastics by SRS microscopy”, Qian N, Gao X, […] Min W, Proceedings of the National Academy of Sciences (2024) 121(3), https://doi.org/10.1073/pnas.2300582121
